Thông tin tác giả : Giáo Sư Nguyễn Văn Tuấn
Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn hiện đang làm việc ở Viện Nghiên cứu Y khoa Garvan và Đại học State New South Wales, Úc. Ông là tác giả của nhiều bài báo về giáo dục và khoa học, tham gia giảng dạy về nghiên cứu khoa học tại các trường đại học, bệnh viện tại Việt Nam.
GS Nguyễn Văn Tuấn sinh ra tại Kiên Giang, cha ông là một chiến sĩ Vệ quốc quân người Bình Định đã vào Nam theo chiến dịch Nam tiến thời chống Pháp. Ông lớn lên ở Kiên Giang và rời Việt Nam năm 1981 sang định cư tại Australia năm 1982.
 |
Gs. Nguyễn Văn Tuấn với tác phẩm tự sự
Khi sang Úc định cư, ông bắt đầu bắc các công việc phụ bếp, rồi làm phụ tá trong phòng thí nghiệm sinh học tại Bệnh viện St. Vincent’s. Từ năm 1987-1997: Ông lần lượt tốt nghiệp Thạc sĩ Đại học Macquarie (Úc), Tiến sĩ thống kê, chuyên về dịch tễ học Đại học Sydney (Úc), Tiến sĩ y khoa Đại học New South Wales (Úc), Nghiên cứu sinh sau tiến sĩ (postdoc) tại Đại học Basle, Trung tâm nghiên cứu lâm sàng Sandoz (Thụy Sĩ) và Bệnh viện St Thomas (Anh).
Năm 1997, ông tốt nghiệp Tiến sĩ Y khoa nội tiết học, và được bổ nhiệm làm Phó Giáo sư Dịch tễ học trường Y thuộc Đại học Wright States (Mỹ), Năm 1998 ông được bổ nhiệm Phó Giáo sư y khoa tại trường này.
Năm 2009, ông được bổ nhiệm Giáo sư Đại học New South Wales (Úc) và là hiện là giảng viên cao cấp tại trường này. Ngoài công việc thỉnh giảng ông còn là một nhà nghiên cứu khoa học với các công việc như Trưởng nhóm nghiên cứu tại Viện nghiên cứu Y khoa Garvan, Úc và là Nghiên cứu viên cao cấp Hội đồng quốc gia về nghiên cứu y khoa và y tế Úc
|
1.Tự sự của một người làm khoa học - GS. Nguyễn Văn Tuấn
Đây là cuốn sách tự sự hay có phần cá nhân trong đó, viết về những gì mình đã trải nghiệm qua, những gì mình đã nghe và thấy, những cảm nhận và tâm tư cá nhân.
Cuốn sách Tự sự của một người làm khoa học của GS Nguyễn Văn Tuấn được lấy cảm hứng từ một sự kiện rất tình cờ. Khoảng hơn 10 năm trước, ông có tham gia đóng góp một bài kể chuyện hành trình từ Việt Nam, sang Thái Lan, đi Úc, và sang Mĩ trong một cuộc thi nho nhỏ tại Mỹ chỉ với mong muốn được chia sẻ với những người bạn của mình nhưng không ngờ, bài viết của GS đoạt giải và ạn bè của ông đã viết thư động viên ông nên viết lại câu chuyện ấy một cách hoàn chỉnh.
Những trang viết của GS Nguyễn Văn Tuấn vì thế khi được ra mắt đã nhận được sự ủng hộ rất lớn vì mỗi câu chuyện ông kể trong đó đều có thể là câu chuyện của bất kỳ ai, vừa lạ vừa quen, vừa gần gũi lại vừa đủ lạ lẫm để người khác theo dõi, khám phá cho bằng hết những điều kỳ thú được người viết chắt lọc bằng trí nhớ cũng như cảm xúc chân thật...
 |
Tự sự của một người làm khoa học
|
Nội dung cuốn truyện hay này : Tự sự của một người làm khoa học gồm 5 phần: Tự sự, Người thân và bè bạn, Đọc - Nghe - Cảm nhận, Du kí, và Trò chuyện.
- Phần Tự sự tập hợp những câu chuyện tác giả đến Thái Lan và cuộc sống bên Úc. Các câu chuyện giới hạn trong thời ở trại tị nạn và những ngày tháng đầu trên xứ người của GS Nguyễn Văn Tuấn. Những trải nghiệm về tự học, và kinh nghiệm trong những lần phỏng vấn và đề bạt của ông cũng được thuật lại như là những kỉ niệm cá nhân để người đọc có thể cảm nhận một chút về cuộc sống của người Việt ở thế giới Tây phương và xem đó những bài học có ích cho người đọc, nhất là các bạn trẻ.
- Phần hai viết về những người thân và bạn bè, những người tác giả ngưỡng mộ, đã và chưa gặp ngoài đời. Đó là Bs Võ Thành Phụng, Bs Ngô Thế Vinh, anh Phạm Ngọc Tới, những người chủ trương Quán Cơm 2000, và vài nhạc sĩ GS Nguyễn Văn Tuấn rất quý ngoài đời dù chỉ gặp qua một lần.
- Phần ba là đọc và nghe. Độc giả sẽ biết cảm nghĩ của tác giả về những tác phẩm của Bùi Ngọc Tấn và Stephen Oppenheimer, cảm nghĩ về nhạc và cải lương - hai món ăn tinh thần GS Nguyễn Văn Tuấn rất yêu thích.
- Phần bốn là phần tác giả ghi lại một số cảm nhận trong vài chuyến đi công tác xa đến Nhật, Thái Lan, xứ ngàn lẻ một đêm, và dĩ nhiên là những chuyến công tác bên nhà. Đây là những ghi chép ở Việt Nam từ những 6 năm trước.
- Phần năm là những cuộc trò chuyện với phóng viên. Trong thời gian trên dưới 10 năm qua, tác giả có cơ duyên tiếp chuyện với khá nhiều bạn trong giới báo chí: Phan Xuân Loan, Trần Nguyên, Vĩnh Huy, Lê Ngọc Sơn, Hoàng Hạnh, Lê Viết Thọ,... thuộc các báo Tuổi Trẻ, Khám Phá, Sinh Viên Việt Nam, Phụ nữ...
Gần 600 trang sách, dù anh gần như không nói gì về công việc mình đang làm – GS y khoa đại học New South Wales (Sydney – Úc) cùng nhiều trọng trách khác đang đảm nhiệm, nhưng người đọc vẫn có thể cảm nhận hình ảnh một – nhà – khoa – học – dấn – thân thông qua những trải nghiệm trong cuộc đời được anh kể lại. Có thể là một chuyến đi mang tính “cột mốc” hay những chuyến du ký; có thể là một lần được đọc (Đọc Bùi Ngọc Tấn), nghe (Tình ca Trịnh Công Sơn) hay cảm nhận (Nhớ nước mắm quê nhà); có thể là cảm xúc về một người thân yêu (Má tôi) hay một người mà anh ngưỡng mộ (Nhớ anh Tới); và không thể không là những gì mà anh tâm huyết bấy lâu nay – khoa học và giáo dục với những góc sáng, tối của nó.
Với Tự sự của một người làm khoa học, người đọc thấy Nguyễn Văn Tuấn có tinh thần khoa học – vì anh phê bình nhưng không chê bai, phản biện nhưng không chỉ trích. Và Nguyễn Văn Tuấn cũng có tinh thần dấn thân – vì anh đề cập đến những sự thật của xã hội Việt hiện nay (đạo đức xuống cấp, ăn cắp học thuật…), chứ không “mũ ni che tai” hoặc “đóng khung trong tháp ngà” như thái độ của không ít người làm khoa học khác.
Đọc Tự sự của một người làm khoa học, người ta có thể “phiền toái” khi tác giả “ôm đồm” nhiều chuyện, đề cập nhiều lĩnh vực, ngoài khoa học còn có văn chương, hội hoạ, thơ ca, văn hoá. Anh biết điều đó chứ, nhưng anh cho rằng “mình quan tâm đến nhiều chuyện” hơn là “nhiều chuyện”. Nhưng, dù “quan tâm đến nhiều chuyện” hay “nhiều chuyện” gì đi nữa, tôi vẫn thích anh như thế. Bởi trước khi anh là một – người – làm – khoa – học, anh phải là một – con – người đã, mà là con người thực sự thì trong cuộc sống có biết bao chuyện để buồn, vui, suy tư, trăn trở, hy vọng…
Đọc Tự sự của một người làm khoa học, người ta thấy Albert Einstein nói có lý: “Một người bắt đầu sống khi anh ta có thể sống vượt ra ngoài bản thân mình”. Một cuốn sách dễ đọc, nhiều cảm xúc, có ích cho mọi người, đặc biệt là người trẻ và người làm khoa học.
2.Từ Nghiên Cứu Đến Công Bố Kỹ Năng Mềm Cho Nhà Khoa Học (Bìa Mềm)
Cuốn sách truyện hay này xuất phát từ một thực trạng: Sự hiện diện của khoa học Việt Nam trên trường quốc tế còn quá khiêm tốn. Số bài báo khoa học trên các tập san khoa học quốc tế là một trong những chỉ tiêu chính để đánh giá mức độ hoạt động của một nền khoa học. Tính từ 1970 đến 2011, tổng số ấn phẩm khoa học từ Việt Nam được công bố trên các tập san khoa học quốc tế là 10745 bài. Con số này chỉ bằng 22% của Thái Lan, 27% của Malaysia, và 11% của Singapore. Thật ra, so với các nước lớn trong vùng, số bài báo khoa học của Việt Nam là thấp nhất. Đối chiếu với con số hơn 9000 giáo sư và 24000 tiến sĩ, con số ấn phẩm khoa học của Việt Nam cho thấy năng suất khoa học của giới học thuật Việt Nam còn rất thấp.
 |
Từ nghiên cứu đến kỹ năng mềm cho các nhà khoa học
|
Trước tình hình trên, Bộ Khoa học và Công nghệ đã đi đến quyết định lấy số ấn phẩm khoa học trên các tập san quốc tế (sẽ gọi tắt là “công bố quốc tế”) là một chỉ tiêu để đánh giá thành quả của nghiên cứu khoa học. Sự hiện hiện khiêm tốn của khoa học Việt Nam trên trường quốc tế có thể giải thích bằng nhiều nguyên nhân, kể cả vấn đề ý tưởng và phương pháp nghiên cứu. Ngày nay, khoảng 90% tập san quốc tế dùng tiếng Anh như là một ngôn ngữ chính. Ngay cả những tập san xuất phát từ những nước như Thuỵ Điển, Na Uy, Hà Lan, Phần Lan, China, Nhật, Hàn Quốc, v.v. cũng dùng tiếng Anh.
Có thể nói rằng tiếng Anh đã trở thành một ngôn ngữ khoa học. Nhưng đối với người Việt chúng ta, tiếng Anh là một rào cản rất lớn, bởi vì nhiều nhà khoa học Việt Nam chưa thạo tiếng Anh. Rất nhiều nhà khoa học Việt Nam biết tiếng Anh, có thể đọc, nghe, và viết, nhưng phần lớn chưa quen với cách viết một bài báo khoa học hoàn chỉnh. Ngay cả những nghiên cứu sinh đã theo học các đại học nói tiếng Anh ở nước ngoài cũng chưa đủ khả năng để soạn một bài báo khoa học mà không cần đến sự hỗ trợ về ngôn ngữ. Nghiên cứu ở Đài Loan cho thấy khoảng 1/4 bài báo từ nước này bị từ chối là do có vấn đề trong tiếng Anh. Do đó, cách soạn bài báo khoa học bằng tiếng Anh tuy mới nghe qua có vẻ là một việc tương đối nhỏ, nhưng trong thực tế lại là một yếu tố rất quan trọng cho “số phận” của một bài báo khoa học. Có thể nói không ngoa rằng chính tiếng Anh là một rào cản làm cho sự hiện diện của khoa học Việt Nam trên trường quốc tế còn quá khiêm tốn.
Cuốn sách bạn đang cầm trên tay được soạn ra để giúp bạn cách viết một bài báo khoa học bằng tiếng Anh. Một nghiên cứu khoa học bắt đầu bằng một đề cương nghiên cứu, đến triển khai nghiên cứu (thí nghiệm và thu thập dữ liệu), công bố kết quả trên các tập san khoa học, và trình bày kết quả trong các hội nghị. Do đó, nội dung của cuốn sách gồm 3 phần chính: Cách viết đề cương nghiên cứu, cách soạn một bài báo khoa học, và cách trình bày báo cáo khoa học trong các hội nghị quốc tế. Phần II trình bày những chuẩn mực để soạn một bài báo khoa học theo công thức IMRaD (Dẫn nhập, Phương pháp, Kết quả, và Bàn luận). Nhưng nghiên cứu khoa học bắt đầu từ ý tưởng, và ý tưởng phải được hệ thống hóa trong một đề cương nghiên cứu. Do đó, phần II của sách chỉ dẫn cách soạn một đề cương nghiên cứu một cách thuyết phục. Nhà khoa học không chỉ công bố bài báo khoa học mà còn phải trình bày báo cáo trong các hội nghị quốc tế. Nhưng một điều đáng tiếc là rất nhiều nhà khoa học Việt Nam chưa am hiểu cách soạn bài báo cáo, thậm chí chưa quen với cách nói trong các hội nghị khoa học quốc tế. Điều này dẫn đến nhiều sự cố có khi ảnh hưởng đến danh dự quốc gia.
Vì thế, cuốn sách này còn có một phần quan trọng là cách trình bày báo cáo bằng PowerPoint trong các hội nghị khoa học quốc tế. Mỗi chương sách đều được minh hoạ bằng những ví dụ cụ thể, phần lớn đều trích từ những bài báo của chính tác giả đã công bố trên các tập san quốc tế. Cuốn sách cũng có 2 bài báo mẫu viết bằng tiếng Việt và tiếng Anh để bạn đọc có thể tham khảo. Là người làm trong lĩnh vực y học, nên tôi trích dẫn nhiều ví dụ trong ngành y, nhưng những ví dụ này cũng có thể áp dụng cho nhiều ngành khoa học thực nghiệm khác. Hi vọng với nội dung này, bạn đọc có thể thực hành viết bài báo một cách dễ dàng hơn. Đã có rất nhiều sách hướng dẫn về cách viết bài báo khoa học bằng tiếng Anh, nhưng tôi muốn nghĩ rằng cuốn sách này khác với những cuốn đã xuất bản.
Đại đa số sách về đề tài xuất bản khoa học viết cho độc giả nói tiếng Anh hay người Âu Mĩ, nhưng cuốn sách bạn đang cầm trên tay là viết cho người Việt, đặc biệt là giới nghiên cứu sinh và khoa học Việt Nam. Là người Việt từng mài mò học tiếng Anh, trực tiếp làm nghiên cứu khoa học, đã và đang phục vụ trong các ban biên tập tập san khoa học quốc tế, tôi có thể chia sẻ với các đồng nghiệp Việt Nam những điều mà các tác giả Âu Mĩ không thể chia sẻ. Bạn đọc sẽ tìm thấy trong sách những kinh nghiệm về cách soạn bài báo khoa học và cách trình bày báo cáo, cũng như những sai lầm phổ biến ở người Việt Nam mà tôi muốn chia sẻ.
Cuốn sách là một công trình tâm huyết của tác giả với mong mỏi góp phần vào việc nâng cao số ấn phẩm khoa học Việt Nam trong các diễn đàn khoa học quốc tế. Trong thời gian trên dưới 10 năm qua, tôi đã có dịp thực trên 20 lớp học ngắn hạn (workshop) về phương pháp nghiên cứu khoa học tại rất nhiều đại học, bệnh viện, và trung tâm nghiên cứu khoa học. Qua những lớp học đó tôi nhận ra những khó khăn trong cách viết bài báo khoa học. Vì thế, sau những lớp học về phương pháp là một loạt lớp học về cách viết bài báo khoa học, khởi đầu ở Đại học Y Hà Nội vào năm 2009, và sau này được thực hiện tại nhiều bệnh viện và đại học khác.
Cuốn sách tự sự hay này còn là một “sản phẩm” của những khoá học vừa đề cập. Tôi cám ơn BS Hồ Phạm Thục Lan đã cho phép tôi dùng 2 bản thảo bài báo khoa học như là một minh hoạ. Tôi muốn nhân dịp này bày tỏ lòng cảm ơn các đồng nghiệp và học viên thuộc Bộ môn Nội tiết (Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh), Đại học Y Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Y Dược Cần Thơ, Đại học Y Dược Huế, Đại học Y Hải Phòng, Đại học Y Thái Nguyên, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhân dân 115, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, Học viện Quân Y 175, Bệnh viện Hoàn Mỹ, Bệnh viện Bạch Mai, v.v. đã tạo điều kiện cho tôi chia sẻ những kinh nghiệm cùng các bạn. Tôi cũng cám ơn các công ty dược, đặc biệt là Sanofi aventis và Novartis đã hỗ trợ một cách bất vụ lợi những lớp học về cách viết bài báo khoa học.
3.Đi Vào Nghiên Cứu Khoa Học (Bìa Mềm)
Đây là cuốn sách hay bàn về những vấn đề thiết thực trong nghiên cứu khoa học mà có lẽ bất cứ ai đang quan tâm đến khoa học, nhất là sinh viên và nghiên cứu sinh, đều có thể tìm thấy vài điều có ích.
 |
Đi Vào Nghiên Cứu Khoa Học
|
Đây là cuốn sách thứ 9 của tôi đã in ở Việt Nam. Cuốn trước bàn về chất lượng giáo dục (sắp tái bản), nhưng cuốn này bàn về làm khoa học. Đối tượng chính của cuốn sách này là các bạn sinh viên và nghiên cứu sinh. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng có thể tìm thấy trong sách nhiều thông tin đáng quan tâm, như làm thế nào để đánh giá một câu hỏi nghiên cứu (research question), thế nào là bài báo khoa học, làm thể nào để thành công trong khoa học, cách viết bài báo khoa học, cách trình bày báo cáo trong hội thảo quốc tế, v.v.Những chủ đề này được sằp xếp thành 2 chủ đề: khoa học & đạo đức khoa học, và công bố quốc tế. Đây là hai chủ đề cũng đang rất "thời sự" ở nước ta.
Xin nói thêm rằng đây là cuốn sách do Thời báo Kinh tế Sài Gòn biên tập (nằm trong Tủ sách Kiến Thức), và Nhà xuất bản Tổng Hợp ấn hành. Nhân dịp này tôi muốn có lời cám ơn chân thành đến anh Nguyễn Công Thắng (Thời báo Kinh tế Sài Gòn) đã dành thời gian biên tập cuốn sách. Tôi cũng cám ơn chị Thanh Hương và Nhà xuất bản Tổng Hợp đã nhiệt tình ủng hộ để cuốn sách đến tay các bạn đọc vào dịp cuối năm, và các học viên trong workshop về phương pháp định lượng trong khoa học xã hội.
